W przypadku samowoli budowlanej, organy nadzoru budowlanego mają obowiązek dążyć do jej legalizacji. Nakaz rozbiórki można wydać tylko w ostateczności. W polskim prawie można wyróżnić kilka sposobów na zalegalizowanie nieruchomości, ale od września 2020 r. można starać się o zgodę na realizację tego procesu w trybie uproszczonym.
Kiedy stosuje się legalizację samowoli budowlanej w trybie uproszczonym?
Postępowanie uproszczone może dotyczyć wyłącznie nieruchomości, których budowla została zakończona minimum 20 lat temu. Termin ten liczy się od momentu, gdy budowla była w stanie umożliwiającym jej odbiór i przekazanie jej do normalnego użytku i eksploatacji.
Kiedy rozpoczyna się uproszczone postępowanie legalizacyjne?
Legalizacja samowoli budowlanej w trybie uproszczonym może mieć miejsce w wyniku złożenia wniosku przez inwestora bądź właściciela nieruchomości. Postępowanie to może być też wszczęte z urzędu przez organ nadzoru budowlanego. W tym drugim przypadku tryb uproszczony wymaga złożenia odpowiedniego wniosku przez stronę postępowania tylko w przypadku:
– budowli, których budowa zakończyła się przed 1 stycznia 1995 r. albo
– budowli, w stosunku do których wszczęto postępowanie administracyjne dotyczące samowoli przed 1 stycznia 1995 r.
Zalety legalizacji samowoli budowlanej w uproszczonym trybie
W trybie uproszczonym organ nadzoru budowlanego opiera swoją decyzję na ustaleniach zawartych w ekspertyzie technicznej. Nie dokonuje kontroli w budynku. Ponadto nie weryfikuje, czy nieruchomość jest zgodna z np. miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Legalizacja uproszczona pozwala też uniknąć tzw. opłaty legalizacyjnej, która może wynosić nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych.
Uproszczona legalizacja samowoli budowlanej – przebieg postępowania
Pierwszym krokiem organu nadzoru budowlanego jest wydanie postępowania, w którym nakłada na inwestora albo właściciela obiektu obowiązek niezbędnych dokumentów. Co ważne w dokumencie tym musi być wyznaczony termin na wykonanie tego nakazu, który nie może być krótszy niż 60 dni od dnia doręczenia tego postanowienia. W praktyce wielu inwestorów zaskarża postanowienie, aby dzięki temu mieć więcej czasu na przygotowanie wymaganych przez urząd dokumentów. Nadzór budowlany zazwyczaj domaga się przedłożenia:
oświadczenia o dysponowaniu nieruchomością na cele budowlane;
ekspertyzy budowlanej, w której znajdą się informację o tym, czy stan techniczny budynku nie stwarza niebezpieczeństwa dla zdrowia lub życia ludzi i pozwala na jego bezpieczne użytkowanie;
geodezyjną inwentaryzację powykonawczą budowli.
Najdroższe jest wykonanie ekspertyzy technicznej, ale treść ma kluczowe znaczenie dla wyniku postępowania.
Po dostarczeniu wymaganych dokumentów organ nadzoru budowlanego ocenia ich kompletność i w razie potrzeby wydaje postanowienie o konieczności ich uzupełnienia w wyznaczonym terminie. Na końcu wydaje decyzję kończącą procedurę administracyjną.
